KHÔNG ĐƯỢC DÙNG CÂY VÒI VOI BẰNG ĐƯỜNG UỐNG!

KHÔNG ĐƯỢC DÙNG CÂY VÒI VOI BẰNG ĐƯỜNG UỐNG!

Cây vòi voi còn gọi là cẩu vĩ trùng, đại vĩ đạo. Tên khoa học Heliotropium indicum L. Thuộc họ Vòi voi - Borraginaceae.

1. Thành phần hóa học

Theo De Peralta trong lá, hoa, quả và rễ cây có chứa axit xyanhydric. Một số tác giả đã chiết được từ cây vòi voi của Gana và châu Úc một ancaloit mới gọi là indixin C15H25O5N. Năm 1969, J. M. Gowrle phát hiện trong một số loài Heliotropium như H. lasiocarpum Fish et Mey, một số ancaloit có nhân pyrolizidinn (như heliotrin và lasiocarpine) có độc tính cao đối với gan và gây huỷ hoại tổ chức gan, đau bụng, ỉa chảy, xuất huyết lan toả và có thể gây ung thư; tính chất độc này thường không thể hiện ngay khi dùng, mà thường xuất hiện một cách âm ỉ, kéo dài, khó phát hiện. Trên cơ sở đó, Tổ chức y tế thế giới có khuyến cáo không nên dùng vòi voi làm thuốc; và Bộ y tế Việt Nam năm 1985 cũng đã có chỉ thị cần thận trọng khi dùng vòi voi chữa bệnh, mặc dầu chỉ dùng ngoài để đắp theo kinh nghiệm cổ truyền: trong các trường hợp tụ huyết, bầm tím do chấn thương, viêm tấy, áp xe, sưng vú, sưng khớp, đinh nhọt giai đoạn chưa có mủ…; tuy nhiên, không nên dùng cho người già yếu và khi có kết quả nên ngừng ngay, không nên dùng lâu.

2. Tác dụng

Theo các nghiên cứu thì cây vòi voi có hai tạc dụng chủ yếu

Một là, cao rượu vòi voi có tác dụng rất tốt đối với những trường hợp viêm hay cương tụ huyết chưa làm mủ. Đắp cao rượu vòi voi trong 3 - 5 ngày, đắp ướt liên tục. Nếu đã có mủ rồi, cao rượu vòi voi không có tác dụng làm tan mủ, nhưng cũng làm cho mủ không lan rộng hơn và làm bớt sưng tấy ở những vùng xung quang ổ mủ. Sau khi chích mủ, nếu băng bằng cao rượu vòi voi, vết thương chóng lành và đỡ đau hơn là băng thường. Cao rượu vòi voi đắp lên chỗ sưng làm dịu đau ngay, người bệnh thấy có cảm giác mát dịu, dễ chịu, không nhức nhối như khi chưa đắp thuốc.

Hai là, chữa sưng đầu gối với các triệu chứng trước phát bệnh mỏi đầu gối, 3 hôm sau vùng đầu gối đỏ và sưng to lên, người sốt nhẹ, không đi lại được. Cây vòi voi tươi, chặt thành từng đoạn nhỏ, giã cho dập, bỏ vào nồi sao với giấm hoặc với rượu, gói vào miếng vải, buộc vào chỗ sưng; làm như vậy trong một năm.

3. Như vậy

Không được dùng cây vòi voi dưới dạng uống trong như thuốc thang sắc uống…, mà chỉ dùng đắp ngoài như trên, nhưng hết sức thận trọng.

Ở nước ta có phong trào sử dụng thuốc Nam, châm cứu chữa bệnh thông thường ở tuyến y tế cơ sở. Nhiều sách xuất bản trước đây hướng dẫn dùng thuốc, trong đó có dùng cây vòi voi làm thuốc chữa phong thấp, đinh nhọt… bằng đường uống. Sau năm 1985, tuy Bộ y tế đã có thông báo nhưng nhiều tác giả chưa nắm được thông tin, nên vẫn tiếp tục viết sách, báo phổ biến các bài thuốc uống có cây vòi voi chữa phong thấp, mụn nhọt… Thiết nghĩ, cần phải đính chính thông tin nếu lỡ viết phổ biến các bài thuốc uống có vòi voi để bảo đảm an toàn cho người sử dụng. Vẫn còn một số thầy thuốc Đông y và một số người chưa nắm được thông tin nên vẫn bốc thuốc hoặc mách miệng tự dùng vị thuốc cây vòi voi cho người bệnh uống và kể cả việc dạy học có những thang thuốc uống chữa bệnh có cây vòi voi!

Còn việc chế biến cây vòi voi bằng cách sao vàng hạ thổ, đất sẽ hút độc đi! Đó chỉ mới là ý tưởng, cần được nghiên cứu thử nghiệm một cách khoa học, trước tiên là trên súc vật thí nghiệm.