CÂY CHÈ

CÂY CHÈ

Còn gọi là trà. Tên khoa học Camellia sinensis O.Ktze. Thuộc họ Chè - Theaceae.

Cùng với bao cây cỏ khác, cây chè đã trở nên một tạo vật quý báu mà thiên nhiên ban tặng cho con người. Với nhiều dân tộc trên thế giới; từ lâu, trà đã trở thành đồ uống hết sức thông dụng trong đời sống hằng ngày: trà trong ẩm thực, trong giao tế, trong lễ tiệc, trong đời sống văn hoá nghệ thuật… Đặc biệt với người dân châu Á, uống trà được nâng thành thứ nghệ thuật thưởng thức mang đậm chất thơ. Thậm chí có người còn cho rằng trong chén ấy có cả những triết lý, những bí ẩn của nhân sinh và vũ trụ! Trà còn làm tăng cường sức khoẻ, có tác dụng chữa một số bệnh, người Trung Quốc có câu “Bình minh nhất tản trà, lương y bất đáo gia” (Sáng sớm một chén trà, thầy thuốc không đến nhà).

Trà được chọn lọc, chế biến để rồi thành thứ thức uống giải khát bất hủ, có lịch sử lâu đời nhất, đã mang lại lợi ích cho sức khoẻ con người nhiều nhất so với nhiều loại thức uống hiện nay.

1. Công dụng:

Uống chè chống được cảm lạnh, khắc phục được sự mệt mỏi của cơ bắp và hệ thần kinh trung ương, kích thích vỏ đại não làm cho tinh thần minh mẫn sảng khoái, hưng phấn do chất cafein, trong những lúc căng thẳng.

1.1. Trà tốt cho tim mạch:

Trà có tác dụng hạn chế sự giãn nở của mạch máu, hạn chế sự tạo thành các lớp mỡ bị oxy hoá và giảm sự kết tụ của các tiểu cầu. Ngăn chặn chứng vữa xơ động mạch, hạn chế sự viêm nhiễm. Cải thiện lưu thông máu và có thể giảm áp lực lên động mạch. Giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.

1.2. Trà giảm lượng mỡ trong máu:

Rất nhiều nghiên cứu đã cho cùng một nhận xét như vậy đối với tác dụng của trà. Nếu hàng ngày thường xuyên uống nước trà, thì sau 1 thời gian lượng cholesterol và lipit trong máu sẽ giảm. Trà xanh chính là chất “xúc tác” tạo điều kiện thuận lợi giúp tăng tỷ lệ trao đổi chất, đồng nghĩa với việc đốt cháy lượng mỡ dư thừa. Cho nên, nếu muốn giảm cân, đơn giản hãy uống trà xanh mỗi ngày cũng có thể đem lại hiệu quả.

1.3. Trà chống oxy hoá:

Trong trà có chứa chất chống oxy hoá, rất tốt cho sức khoẻ. Các nghiên cứu cho rằng, trà có tác dụng chống oxy hoá còn tốt hơn cả vitamin C và E.

1.4. Trà giúp bảo vệ xương, răng:

Một nghiên cứu đã được các nhà khoa học Mỹ tiến hành, so sánh giữa người uống 10 chén trà/ngày hoặc hơn sẽ có bộ xương chắc khoẻ hơn những người không uống trà, ngay cả khi họ đã cao tuổi, tăng cân hay nghiện thuốc lá. Trà có tác dụng làm cho răng trở nên chắc khoẻ là nhờ trong trà giàu chất flo (0,3mg trong 1 tách trà), chất polyphenol và tanin có trong trà, giúp men răng trở nên chắc khoẻ hơn và có khả năng chịu đựng tốt hơn với acid và vì thế giảm tối đa nguy cơ bị sâu răng. Tuy nhiên, chất tanin trong trà làm răng trở nên vàng hơn.

1.5. Trà giúp “củng cố” hệ thống miễn dịch:

Hệ thống miễn dịch rất quan trọng đối với sức khoẻ con người, một hệ thống miễn dịch tốt sẽ giúp bảo vệ khỏi sự tấn công của các loại vi khuẩn gây hại. Có nghiên cứu kết luận rằng, hệ miễn dịch của những người uống trà hoạt động tích cực hơn rất nhiều so với những người không uống trà.

1.6. Làm đẹp:

Ngoài tác dụng đối với sức khoẻ, trà còn có nhiều tác dụng khác trong việc làm đẹp nhờ các vitamin có trong trà như A, C, E và flavonoit.

Đắp mặt nạ bằng trà sẽ giúp da trở nên tươi sáng hơn.

2. Ứng dụng:

Lỵ trực khuẩn: chè 50g, cam thảo 5g; đổ nước vào cho ngập, nấu sôi khoảng 30 phút, lọc lấy nước; bã còn lại thêm nước cho xâm xấp, nấu sôi khoảng 30 phút nữa, lọc lấy nước; hợp cả 2 nước lại, cô đặc còn khoảng 50ml; ngày uống 4 lần, một lần 5 - 10ml, mỗi đợt 3 - 5 ngày.

Cảm mạo: lá chè 3g, muối ăn 1g; hãm với nước sôi uống 4 - 6 lần trong ngày; thích hợp với người bị cảm sốt, ho có đờm vàng, đau họng.

Cảm sợ lạnh, ho có đờm trắng: lá chè 3g, gừng 3 lát; hãm với nước sôi uống.

Đau đầu do phong nhiệt có mặt đỏ, mắt đỏ, miệng khát, nước tiểu vàng: lá chè 6g, hoa cúc 10g; hãm với nước sôi, ngày uống 2 - 3 lần.

Béo phì: lá chè 3g, hạt muồng 10g; hãm nước sôi uống.

Ong đốt: lấy 1 ít bã chè đã hãm 1 lần, xát vào chỗ bị ong đốt. Lá chè giã, đắp vào chỗ đau.

Da bị cháy nắng: dùng nước chè lạnh rửa lên chỗ da bị cháy nắng. Nếu cháy nắng nhiều, có thể cho nước chè đặc vào tắm, ngâm chỗ da bị cháy nắng vào nước đó, mấy phút sau thì lau khô rồi bôi giấm vào.

Xoá đi vẻ mệt mỏi của đôi mắt: dùng 2 miếng gạc có tẩm chè và đặt lên mi mắt trong vòng 15 phút.

Vào mùa hè, để chống lại những tác động có hại của ánh nắng mặt trời gây sạm da, hỏng da, trước khi ra nắng: pha một ấm trà rồi dùng gạc tẩm nước trà thoa đều lên phần da hở trên cơ thể như mặt, cổ, cánh tay để trần; nước trà có tác dụng chống lại tia tử ngoại tác động lên da rất tốt.

3. Lưu ý:

Nên pha (hãm) với nước sôi 70 - 800C, không nên nấu, chỉ pha 3 - 4 nước. Dụng cụ pha và uống nước nên thường xuyên làm sạch cặn.

Không nên uống nước chè để qua đêm, không nên uống chè lúc quá đói, ăn cơm xong không nên uống nước chè ngay - tốt nhất sau ăn 1 giờ.

Không nên thường xuyên uống nước chè đặc, không dùng nước chè đặc để giải rượu, người đại tiện táo bón không nên uống nhiều nước chè, phụ nữ mang thai không nên thường xuyên uống trà.

Thịt chó và thịt dê rất giàu protein, nếu vừa ăn thịt chó hoặc thịt dê, mà lại uống nước chè ngay thì acid tanic có trong nước chè sẽ kết hợp protein trong thịt chó hoặc thịt dê, tạo thành chất tannalbin làm se niêm mạc ruột, giảm nhu động ruột dễ dẫn đến táo bón, nguy cơ gây ra ung thư.

Cũng như bất kỳ một phương thuốc nào, có những người hoặc những trường hợp mà uống trà không những không giúp “lương y bất đáo gia” mà còn khiến cho tình trạng sức khoẻ suy giảm thêm. Có người không uống được trà do bị kích thích, mất ngủ. Những người sau đây nên hạn chế hoặc không nên uống trà, nhất là nước trà pha đặc: trẻ em, người thiếu máu, người có bệnh ở mạch máu não, những người bị loét trong nội tạng, bị viêm dạ dày do nồng độ a xít trong dạ dày cao, bị suy nhược thần kinh, suy dinh dưỡng, những người bị bệnh gan - tim ở tình trạng nghiêm trọng…